Avrupa Uzay Ajansı (ESA) tarafından Fransız Guyanası'ndan 2 Mart 2004'te uzaya fırlatılan Rosetta isimli araç, sondası Philae'yi dünyadan 510 milyon km uzaklıktaki 67P/Churyumov-Gerasimento kuyruklu yıldızının çekirdeğine dün indirildi. 10 yıldır uzayda yolculuk yapan araç, dünya ile ay arasındaki mesafenin 17 bin katı olan 6,4 milyar km yol almıştı. Rosetta güneş enerjisiyle çalıştığı için enerjiden tasarruf etmek üzere üç kez dünya etrafında ve bir kez de Mars'ın yörüngesi etrafında elips şeklinde tur atmıştı.
Projenin amacı ise Güneş Sistemi'ne ve dünyadaki hayata dair yeni ipuçları bulmak. Projeyi yöneten astrofizikçi Dr. Fred Jansen, kuyruklu yıldızın içinde Güneş Sistemi'nin oluştuğu 4,6 milyar yıl öncesine ait maddeler içerdiğine inandıklarını belirtmişti. Bu nedenle Jansen'e göre araştırmada elde edecekleri bilgilerle, uzaydaki değişimin ve dünyanın hayatın başladığı zaman ne halde olduğuna dair sonuçlara varılabilecek. Rosetta kuyruklu yıldızın güneşe yaklaştıkça hareketlerini takip edip, gövdesindeki değişiklikleri izleyecek. Rosetta kuyruklu yıldıza iniş yaptıktan sonra, sondası Philae'yi yıldızın çekirdeğine indirecek. Yerel saatle 10.35'te, Türkiye saatiyle ise 17.35'te başlayacak tarihi anı ESA TV ile www.esa. int/rosetta ve www.dlr.de internet sitelerinde saat 15.30'dan itibaren naklen yayımlayacak. Uzay mekiğinin inişinin bu kadar uzun sürmesi ise iniş sırasında yerine gelmesi gereken süreçlerin karmaşıklığı yatıyor. Mekiğin doğru bölgeye inmesinin sağlanması, iniş sırasında zıpkınların çıkarak yıldızın yüzeyine demir atması ve bu sırada Philae'nın soğuk bir gazla kaplanarak çekirdeğe inmeye hazır hâle getirilmesi gibi işlemler Rosetta'nın inişini yavaşlatıyor.
"Kolomb'un Amerika'yı keşfetmesi gibi"
ESA'nın Rosetta projesinden sorumlu direktörü Roger Bonnet yıldızın inişi sırasında kullanılan tekniğin çok özel olduğunu ve projede bilim dünyası için en çok öne çıkan yeniliklerden biri olduğunu söylüyor. Bonnet, 10 yıl süren projende uzay mekiğinin yıldıza inişinin dünya tarihi açısından çok önemli bir an olduğunu belirterek, "Bu biraz da Kristof Kolomb'un Amerika'yı keşfetmesine benziyor" diye konuştu. Bilim insanları daha önce saatte 100 bin kilometre hızla giden uzay mekiğinden, sondanın yıldızın "Aguilkia" adı verilen çekirdeğine inmesini, bin kilometre uzaklıktaki bir sivrisineği, bir sabun baloncuğuyla öldürmeye benzetmişti.
Projenin maliyeti 1,3 milyon milyon euro
Proje Direktörü Bonnet, bu bilimsel projelerde finansal sınırlarla mücadele etmek zorunda olduklarını belirtiyor. İlk olarak 1993 yılında 1,3 milyar euro bütçeyle onaylanan projede aracın fırlatılması ise 2003 yılında planlanmıştı. Ancak Ariane 5 roketin Aralık 2002 yılında fırlatmadan 3 dakika sonra patlamasından sonra, Rosetta'nın fırlatılması 2004 yılına ertelendi. 31 ay boyunca uyku modunda olan uydu geçtiğimiz ocak ayında tekrar uyandırıldı. Rosetta uydusunun 67P kuyruklu yıldızına yolculuğu yaklaşık 10 yıl sürdü. Rosetta'nın yörüngesine yerleştiği 67P/Churyumov-Gerasimenko kuyruklu yıldızın periyodu yaklaşık ise 6.5 yıl sürüyor.
Astronomlar havaya uçtu
Avrupa Uzay Ajansı (ESA), kuyruklu yıldız yüzeyinde inceleme yapacak Philae adlı modülünün Rosetta uzay aracından başarıyla ayrıldığını duyurdu. Olay gerçekleştikten 28 dakika 20 saniye sonra Rosetta'dan Yeryüzü'ne inişin başarılı geçtiğine dair sinyaller ulaştığı belirtildi. Merkezi Paris'te bulunan kuruluştan yapılan açıklamada, Philae'nin 10 yıl önce fırlatılan ve kuyruklu yıldız 67P/Churyumov-Gerasimenko'nun etrafında bir yörüngeye oturan Rosetta, uzay aracından ayrılarak kuyruklu yıldıza doğru yola çıktığı bildirildi. Ayrılma işleminin Almanya'nın Darmstadt'taki operasyon merkezinden onaylandığı belirtilen açıklamada, Philae'nin bir kuyruklu yıldıza ulaşacak ilk araç olduğu vurgulandı. Rosetta sondası Pilae'den ayrıldığı sırada Dermstadt'da bulunan operasyon merkezi ESOC'ta bayram havası esti. Projeden sorumlu ekip sevinçten adeta havalara uçtu.
İsmini Mısır tarihinden almıştı
Rosetta'nın ismi Fransa İmparatoru Napolyon'un Mısır seferi sırasında, 1799'da bulunan ve hiyeroglif yazının çözülmesini sağlayan Nil'deki Rosette Kayası'ndan geliyor. Kayanın bulunduğu adanın ismi Philae ise sondaya verildi. Adadaki kalıntılar da Aguilkia adı verilen başka bir adaya taşındı.
Amacı Dünya'daki hayata ışık tutmak
İnsanlığın uzay serüveni açısından önemli bir dönüm noktası olarak kabul edilen bu uzay araştırmasıyla ilk kez bir kuyruklu yıldız, çok yakından tanınmış olacak. Rossetta'nın Dünya'dan yüz milyonlarca kilometre uzaklıktaki bu cisme ulaşması 7 milyar kilometreden daha uzun bir yolculuk gerektirdi. Rosetta'nın iniş aracı Philae, kuyruklu yıldız yüzeyinde görüntüler alıp ölçüm yaparak elde ettiği verilere Dünya'ya gönderecek. Philae'nin topladığı bilgilerin kuyruklu yıldızların yapısına ilişkin birçok soruya ışık tutması bekleniyor.
(USASABAH)
