(USASABAH)
Nur Özkan Erbay / Washington, DC
Merkezi Washington'da bulunan Center for American Progress düşünce kuruluşunda Transatlantik İlişkiler, Avrupa ve Türkiye uzmanı olan Dr. Michael Werz, Türkiye'nin dönemde ABD, Avrupa Birliği ve NATO ile ilişkilerini USASABAH'a değerlendirdi.
NATO'nun yeni füze savunma sisteminin kimin tarafından yönetileceği ve radarların nereye yerleş-tirileceği konusunda 2012 yılından önce bir uzlaşmaya varması gerektiğine dikkat çeken Werz, Türkiye'nin tüm bu süreçte aktif ve yapıcı bir rol oynadığını söyledi.
Werz, "Türkiye NATO'da söz sahibi olmayı amaçlamaktadır. Türkiye'nin oynadığı bu aktif ve ya-pıcı rol, Atlantik'in her iki kıyısında bulunan muhafazakar görüşlü kesimlerin, Türkiye'nin birliğe olan bağlılığını daha fazla sorgulama fırsatı vermeyecektir" dedi.
Türkiye'nin özellikle Afganistan, Pakistan ve Irak'ta yürüttüğü aktif politikalarının NATO ve ABD ile olan ortaklığına oldukça verimli katkı sağladığını ifade eden Werz, "Türkiye'nin bu verimli kat-kılarına daha fazla dikkat çekilmesi gerekiyor" dedi.
"Türkiye, ekonomisi ve demokrasisi ile büyük bir dönüşümde"
Türkiye'nin ekonomisi ve demokrasisi ile çok büyük bir dönüşüm geçirdiğini kaydeden Werz,
Türkiye'nin "Doğu'ya kaydığı" yolundaki yorumları ise 'ülkenin içinde bulunduğu dönüşüme sade-ce tek bir boyuttan bakan görüşler' olarak nitelendirdi.
Werz, " Türkiye, Orta ve Doğu Anadolu'nun politik ve ekonomik olarak gelişimi ile çok büyük bir iç dönüşüm geçirmektedir. Devam eden demokratikleşme sürecinde bu değişimler Türkiye'nin iç ve dış ilişkilerine de yansımaktadır" diye konuştu. Werz, Türkiye'nin içinde bulunduğu bölgede Soğuk Savaş'tan sonra tüm buzların eridiğini belirterek, yeni bir "Levant"ın (Doğu Akdeniz) gelişmekte olduğuna da işaret etti. Werz bu çerçevede Türkiye'nin ABD için çok önemli bir ülke olduğunu belirterek "Enerjik ancak zaman zaman iniş çıkşlar yaşayan bir demokrasiye sahip ve de çok değerli bir ortak olan Türkiye ile özel bir ilişki geliştirmek, Türkiye'nin çıkarlarını da geniş bir alanda gözetmek durumunda olan Amerika için bu anlamda önemli ve zorlu olacaktır. Zaten Obama yönetimi de doğru bir karar vererek bu fırsatı değerlendirdi ve Başkan ilk deniz aşırı ziyaretini Türkiye'ye yaparak "Model Ortaklık"dan bahsetti" şeklinde konuştu.
"AB'nin Türkiye'nin üyeliğine itirazı yakın tarihin en büyük hatası"
Werz, Türkiye'nin AB üyeliğine yapılan itirazların yakın tarihin en büyük hatalarından birisi oldu-ğuna inandığını söyledi. AB'nin kendi içinde yoğun bir politik ve ekonomik ajanda ile meşgul ol-duğunu belirten Werz, bu nedenle, Türkiye'nin tam üyeliği konusunda Avrupa Birliği'nin kendi içinde daha rasyonel ve özenli bir tartışma ortamı yaratamadığına dikkat çekti. Werz, "Benim gö-zümde, Türkiye'nin üyeliğini reddetmek yakın tarihin en büyük stratejik hatasıdır" dedi.
Bir taraftan Türkiye'nin kendine güveni artarken diğer yandan AB'ye ilgisinin zayıfladığını göz-lemlediğine de işaret eden Werz, "Ancak Avrupa Birliği üyeliğinin nihai hedef olmaması durumun-da bile bile reformların canlandırılması, gecikmiş olan anayasal reformlar, Kürt açılımı ve Ermenis-tan'la yakınlaşmada alınacak mesafe önemli" diye konuştu.
(Cumhuriyetçi Eric Cantor, resmi İsrail lobisi AIPAC'ta bir konuşma yaparken)
"Kongre'nin yeni muhafazakâr üyeleri Türkiye'yi zorlayabilir"
Werz, ABD Kongresi'ne yeni seçilen muhafazakar kanat üyelerinin birçoğunun iç politikaya odaklanacağına inandığını ancak Türkiye-İsrail ilişkilerinin onarılmaması durumunda özellikle bu grubun Türkiye'yi sıkıntıya sokabileceğini söyledi. Yeni dönemde Temsilciler Meclisi'nde Cumhuriyetçi Parti'nin lideri olacak Eric Cantor'un Başkan İsrail Başbakanı ile birkaç hafta önce yaptığı özel görüşmeyi hatırlatan Werz, bunun adeta Cumhuriyetçilerin Başkan'a rağmen İsrail'e verilen açık bir çek izlenimi yarattığını aktardı.
Türkiye-ABD ilişkilerinin önümüzdeki dönemde iki nedenle zarar görebileceğini söyleyen Werz, özellikle İsrail-Filistin arasındaki barış görüşmeleri sürecinin Beyaz Saray gündemini işgal etmesi durumunda Türkiye ile ilişkilerin geri planda kalabileceğini belirterek, Cumhuriyetçilerin Türkiye'nin İsrail ile anlaşmazlığından bir politik çıkar fırsatı yakalaması durumunda da Washington'unun Türkiye bakışının değişebileceğini kaydetti.
"Batı artık Türkiye'ye Soğuk Savaş'taki gibi bakamaz"
Eskiden Batı ittifakının uzun bir dönem Türkiye'ye Soğuk savaş dönemindeki rolüyle baktığını ifa-de eden Werz, Batı'nın Türkiye'nin içinde bulunduğu dönüşümü desteklemesi gerektiğini söyledi. Werz, "Batı bu konuda ne gerekiyorsa yapmalı çünkü bu 21.yüzyılın bu önemli toplumu olan Tür-kiye ile uzun ömürlü bir ortaklığı inşaa edebilmesi yolundaki ilk adımı olacaktır" dedi.
Michael Werz kimdir?
Center For American Progress'de güvenlik, göç politikaları, transatlantik dış politikası ve Türkiye konusunda çalışmalarda bulunan Dr. Werz, daha önce German Marshall Fund'un New York ofisinin direktörlüğünü yürüttü. 20. yüzyılda ırk ve etnisite, batının toplumsal ve entelektüel tarihi, Av-rupa'da ve ABD'de azınlıklar, etnik çatışmalar, Avrupa'da işçi politikaları ve anti-Amerikancılık gibi konularda birçok makalesi bulunan Werz, 2003 yılına kadar Almanya'daki Hannover Üniversi-tesi'nde öğretim üyeliği yaptı ve ardından Washington'da bulunan Woodrow Wilson Düşünce Ku-ruluşu'nda kamu yönetimi uzmanı olarak yer aldı. Aslen Alman vatandaşı olan Werz halen Georgetown Üniversitesi Alman ve Avrupa Çalışmaları Merkezi'nde misafir öğretim üyesi olarak dersler veriyor.
