Şule Güner / İSTANBUL
Kanlı elmas ülkesi Sierra Leoneli Kelvin, çöplükten topladığı malzemelerle jeneratör yapacak kadar zeki. 16 yaşında ABD'deki MIT'ye kabul edilerek de bu ünlü bilim okulunun tarihindeki en genç pratisyen oldu.
Doğup büyüdüğü Sierra Leone toprakları kanlı elmasla anılıyor. Afrika'nın batısındaki Sierra Leone, bu "zenginlik" nedeniyle 1991-2002 yılları arasında iç savaşa sahne oldu. Toprağının altı zengin olan bu ülkede pek çok gencin elleri ve ayakları iç savaşta kesildi. Halkı giderek fakirleşti. Evlere elektrik, su ulaşmıyor... Fakir bir aileden gelen 16 yaşındaki Kelvin Doe ise yaşıtlarının arasında bir elmas gibi parlıyor. Pırıltılı zekası, unutulan bu ülkede bile kendini o kadar belli etti ki ünü Amerika'ya ulaştı. Dünyanın en büyük bilim insanlarını yetiştiren Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT ) onu keşfetti ve Kelvin, MIT'nin "pratisyen programı"na katılan en genç yetenek oldu.
Mahalleye müzik yayını...
Sierra Leone'de hafta bir kez elektrik veriliyor. Ayın dört günü dışında akşamları karanlık. Kelvin, 12 yaşında mahalle sokaklarında gezinip çöplerden topladığı karton, kullanılmayan bir bilgisayarın hard diskinin paneli, bant ve metal kablolar kutu gibi malzemelerle önce elektrik jeneratörü, sonra da radyo vericisi yapmış. Kendi yarattığı karbonlu su, asit ve metalden oluşan prototip kombinasyonunu bantla sararak bir güç kaynağı yaratmış. Elektrik jeneratörü buluşuyla mahalle sakinlerinin gönlünü kazanan Kelvin, radyo vericisiyle ise yaşadığı mahalleye haber ve müzik yayını yapmaya başladı. Radyo istasyonunun vericisiyse derme çatma bir voltaj regülatörüydü. Şimdi mahallesinin DJ'i. Herkes onu DJ Focus takma ismiyle tanıyor. Kelvin'i keşfedense kendisi gibi Sierra Leoneli olan bir MIT doktora öğrencisi. Anavatanında Innovate Salone isimli bilimteknik alanında bir yaz programı açan David Sengeh, Kelvin'deki ışığı görünce şaşkına döndü. "Kelvin ile ilgili en çarpıcı şey, çok temel bir ihtiyacını gidermek için jeneratör yapmasıydı" diyen bilim adamı Sengeh, Kelvin'in geçen ay MIT'nin üç haftalık pratisyen programına katılmasını sağladı.
Tek amacı ailesine yardım...
O zamana kadar gittiği en uzak mesafe evinin birkaç kilometre ötesi olan Kelvin, Sengeh'in misafiri olarak ABD'ye gitti. Harvard ve MIT'den öğrencilere projeleri hakkında sunum yaptı. MIT'de en son teknolojik imkânlara sahip ve yetkili bilim adamlarıyla tanıştı. Şimdi imkânsızlıklarla değil, modern dünyanın olanaklarıyla elektronik cihaz yapmayı öğreniyor. Kelvin'deki potansiyeli gören MIT yetkilileri onu misafir değil, yerleşik pratisyen olarak bünyelerine dahil etmek istiyor. Kelvin ailesinden hiç ayrı kalmamış. Üç haftalık ABD macerasında da ailesini çok özlemiş. Ancak ünlü bir bilimadamı olması için bir süre sonra ailesinden uzakta yaşaması gerekebilir. Zira, ailesine özlemini anlatırken gözlerindeki pırıltının yerini gözyaşlarına bırakıyor: "Tek amacın aileme yardım etmek. Yaptığım her şeyi onlar için yapıyorum."
